Ananas in Thailand

Dagelijks zie je de talrijke al dan niet gemotoriseerde karretjes met vers fruit door de stad rijden. In een glazen of kunsstofvitrine wordt het fruit koel gehouden door staven ijs en als je zin hebt, maakt de verkoper of verkoopster een mooi portie hapklare fruitbrokjes voor je klaar.

Er worden verschillende soorten fruit aangeboden, maar ik kies altijd voor watermeloen en ananas. Zo tegen een uur of vier, vijf in de middag, wanneer je langzaam maar zeker weer trek in eten krijgt, geeft zo’n portie fruit je weer een heerlijk frisse opkikker. Het erbij geleverde zakje suiker of pepermengsel laat ik voor wat het is, dat mag de Thai gebruiken.

Nederlands eten

Natuurlijk kennen wij ananas ook in Nederland, in sommige supermarkten en speciaalzaken is het wel vers te koop, maar het meest gebruiken wij toch ananas uit blik. Een paar brokjes op een pizza en de pizza heet ineens een Hawaïaanse pizza. In een fruitsalade behoort ananas te zitten en ananas is ook een welkome aanvulling op vele ijsrecepten.

Steeds meer zien we ananas ook gebruikt worden in de “warme” gerechten. Wat bijvoorbeeld te denken van een zuurkoolschotel waarin stukjes ananas is verwerkt? Ook zijn er vele recepten en gerechten in de Surinaamse, Indiase en Antilliaanse keuken waarin ananas een rol speelt. Op Internet vind je talloze sites met mooie recepten.

Thais eten

Ook Thailand kent vele gerechten met ananas. Denk in de eerste plaats aan de bekende “kaeng khua” gerechten, pittige currie’s met een zoetzure smaak. Dit gerecht is er in vele variaties, zoals een hele oude, gemaakt met schildpadvlees. Dit schildpadvlees wordt niet of nauwelijks nog gebruikt en werd vervangen door varkensvlees. De Thai noemen het gerecht echter nog altijd “kaeng khua muu taphap nam”, varkensvlees/schildpad curry. Een variant hierop is het gebruik van mosselen of eitjes van de degenkrab.

Tegenwoordig zijn er heel wat “pad prio wan” zoutzure roerbakgerechten, maar een “ouderwets” gerecht hierbij werd gemaakt van “taeng lan”, een groot soort komkommer. Deze wordt uitgehold en in stukken gesneden, daarna vermengd met paprika, ananas en varkensvlees gebakken. Vervolgens werd het gerecht op smaak gebracht met bruine suiker, “nam pla”, en soms tamarindesap. Tegenwoordig wordt in dit gerecht het varkensvlees ook wel vervangen door andere soorten vlees, vis of garnalen en bovendien wordt wel tomaat, mais of wortel toegevoegd.

Herkomst en teeltgebieden

Ananas is van oorsprong niet Thais. Ooit werd het door schepen van Columbus uit Zuid-Amerika naar Europa gebracht en vervolgens verspreidde de ananas zich over grote gebieden in ander delen van de wereld, waaronder Azië. In Thailand is het ooit in Sri Racha in de provincie Chonburi begonnen. De eerste commercieel gekweekte ananas had de naam “Batavia”, wat doet vermoeden, dat de V.O.C. de ananas wel eens in Thailand zou hebben kunnen geïntroduceerd. De Batavia (ook wel fonetisch als Pattawia gespeld) is een grote ananas met geel, heel sappig vruchtvlees. Bovendien erg zoet, dus de Thai waren en zijn er gek op.

De teelt van ananas is langzaam maar zeker naar verhuisd naar andere provincies, waarbij Prachuap Khiri Khan wel de belangrijkste is. De Batavia is ook van naam veranderd en heet nu de Sri Racha ananas.

Variëteiten

Er is een kleinere soort ananas, zeer geschikt om vers te eten, maar minder om in gerechten te verwerken. Ze werden voor het eerst geteeld in Phuket en om die reden wordt het dan ook de Phuket ananas genoemd. Ze zijn kleiner dan de Sri Racha variëteit en het vruchtvlees is knapperig, niet al te sappig, en de smaak heeft een mooie balans tussen zachtheid en zuurheid.

In de provincie Chang Rai is daarna nog een nieuwe variëteit ontwikkeld, de “Nang Lae” ananas, krokanter en zoeter dan de Phuket ananas. De rijzende ster onder de Thaise ananassoorten is echter een nieuw ras, dat voornamelijk in de provincie Uttaradit wordt gekweekt, de “Phu Soi Dao” ananas. Ook zoet en knapperig, maar een dunne schil en minder diepe “ogen”.

Industrie

Het overgrote deel van de in Prachuap Khiri Khan geteelde ananas wordt door contracttelers aan de verwerkende industrie geleverd. Het Amerikaanse Dole is wel de grootste producent van ingeblikte ananas, maar er zijn meerdere fabrieken waar ananassap of ananas in blik wordt geproduceerd. Net als in andere agro-industrieën, zoals de rijst, zuivel, mais, vis, e.d., blinkt ook de ananas-industrie niet uit in uitstekende arbeidsvoorwaarden en prima prijzen voor de ananastelers. Door de lage lonen en lage prijzen voor de telers is Thailand wel de grootste producent ter wereld van ananasproducten. Ook de Filippijnen en Brazilië behoren tot de top-producenten.

Er is tekst gebruikt van een artikel over ananas in de Bangkok Post